مراحل تولید قند از نیشکر

تولید قند از نیشکر مراحل متفاوتی نسبت به چغندرقند دارد، زیرا مواد اولیه و ساختار نیشکر متفاوت است. در اینجا مراحل تولید قند از نیشکر به تفصیل توضیح داده می‌شود:

---

۱. برداشت نیشکر

• نیشکر از مزارع با ماشین‌آلات یا به‌صورت دستی برداشت می‌شود.
• برگ‌ها و زوائد گیاه جدا شده و ساقه‌های نیشکر به کارخانه منتقل می‌شوند.
• کیفیت نیشکر (میزان قند، رطوبت و ناخالصی‌ها) پیش از ورود به فرآیند بررسی می‌شود.

---

۲. خرد کردن و آسیاب کردن نیشکر

• نیشکرها وارد دستگاه‌های خردکن می‌شوند و به قطعات کوچک تقسیم می‌شوند.
• قطعات خردشده به آسیاب‌های غلتکی منتقل می‌شوند.
• در آسیاب‌ها، نیشکر تحت فشار قرار گرفته و شیره خام (آب نیشکر) استخراج می‌شود.
• فیبر باقی‌مانده (بگاس) جدا شده و به عنوان سوخت یا خوراک دام استفاده می‌شود.

---

۳. تصفیه شیره خام

الف) افزودن مواد شیمیایی

• به شیره خام آهک یا ترکیبات شیمیایی دیگر اضافه می‌شود تا ناخالصی‌ها جدا شوند.

ب) گرم کردن شیره

• شیره خام گرم می‌شود تا ترکیبات غیر محلول ته‌نشین شوند.

ج) ته‌نشینی و صاف کردن

• شیره در مخازن ته‌نشینی قرار گرفته و سپس فیلتر می‌شود.
• شیره تصفیه‌شده برای فرآیند بعدی آماده می‌شود.

---

۴. تغلیظ شیره (تبخیر)

• شیره تصفیه‌شده وارد دستگاه‌های تبخیر می‌شود.
• تحت شرایط خلأ و حرارت، آب موجود در شیره تبخیر شده و شیره غلیظ تولید می‌شود.
• شیره غلیظ حاوی ۶۰ تا ۷۰ درصد قند است.

---

۵. کریستالیزاسیون

• شیره غلیظ وارد دستگاه‌های کریستالیزاسیون می‌شود.
• با سرد شدن و هم‌زدن، قند موجود در شیره به شکل کریستال درمی‌آید.
• مایع باقی‌مانده که به آن ملاس گفته می‌شود، جدا می‌شود.
  • ملاس معمولاً برای تولید الکل یا خوراک دام استفاده می‌شود.

---

۶. جداسازی کریستال‌ها (سانتریفیوژ)

• مخلوط کریستال‌های قند و ملاس به دستگاه‌های سانتریفیوژ منتقل می‌شود.
• این دستگاه با چرخش سریع، ملاس را جدا کرده و کریستال‌های خالص قند را باقی می‌گذارد.

---

۷. خشک کردن قند

• کریستال‌های قند مرطوب وارد دستگاه‌های خشک‌کن می‌شوند.
• جریان هوای گرم رطوبت قندها را از بین می‌برد و قند خشک آماده بسته‌بندی می‌شود.

---

۸. بسته‌بندی و توزیع

• قند خشک‌شده در بسته‌بندی‌های مختلف عرضه می‌شود:
  • شکر سفید یا قهوه‌ای (بسته به فرآیند تصفیه).
  • قند حبه یا محصولات دیگر.

---

محصولات جانبی تولید قند از نیشکر

1. ملاس: مایع قهوه‌ای‌رنگ که در تولید الکل، سرکه، خوراک دام و شیرین‌کننده‌های طبیعی استفاده می‌شود.
2. بگاس (تفاله نیشکر): به عنوان سوخت زیستی، تولید کاغذ و محصولات ساختمانی.
3. کربنات کلسیم: رسوبات حاصل از تصفیه شیره، که در صنایع مختلف استفاده می‌شود.

---

تفاوت تولید قند از نیشکر و چغندرقند:

• نیشکر معمولاً قند بیشتری نسبت به چغندر دارد.
• تفاله نیشکر (بگاس) ارزش اقتصادی بالایی دارد و به عنوان سوخت برای تولید انرژی استفاده می‌شود.
• فرآیند استخراج شیره در نیشکر ساده‌تر از چغندرقند است، زیرا ساختار سلولی نیشکر نیاز به دیفوزیون ندارد.